Flaptekst
1678. De Westinjevaarder Sint Joris vertrekt vol goede moed met een lading Schiedamse jenever en een aantal passagiers richting Paramaribo. Ter hoogte van de Kaapverdische Eilanden slaat het noodlot echter toe: Algerijnse kapers enteren het schip en alle opvarenden worden in de boeien geslagen. Na een reis vol ontberingen verdwijnen de Hollanders in de wrede wereld van Moorse slavenhandelaren.

Thomas Hees, afgezant van de Republiek in Algerije, probeert uit alle macht een vredesverdrag met de plaatselijke machthebbers te sluiten, om zo de Hollandse koopvaarders in de Middellandse Zee te vrijwaren van piraterij en de Hollandse slaven vrij te kopen. Maar de concurrentie is hevig: Engelsen en Fransen schuwen geen middel om Hees dwars te zitten. Tot overmaat van ramp verschijnt er, te midden van intriges, bruut geweld en verraad, een nog grotere vijand in Algiers: de Zwarte Dood.

Recensie
In 2019 debuteerde John Meilink met de historische roman Kroesvee, waar hij zes jaar aan gewerkt heeft. Dit is het eerste deel van de serie Zonen van Jafeth, een viertal los van elkaar staande verhalen over de Nederlandse slavenhandel in de zeventiende eeuw. Het vervolgdeel In Barbarije verscheen medio 2022 en beide boeken zijn inmiddels opgenomen in de nieuwe Canon van Nederland (vensters VOC en WIC).

In het najaar van 1678 vertrekt het Hollandse fluitschip Sint Joris met een aantal passagiers en een kostbare lading naar Suriname. Bij de Kaapverdische Eilanden worden ze onderschept door Algerijnse kapers en iedereen die zich aan boord bevindt, wordt gevangengenomen en niet veel later als slaaf verkocht. Ondertussen is Thomas Hees, afgezant van de Staten-Generaal in Algiers, bezig om vrede te sluiten met de lokale autoriteiten om te voorkomen dat Hollandse schepen geënterd worden. Hierin wordt hij gehinderd door de Engelsen en Fransen, maar nog erger is dat op een gegeven moment de gevreesde Zwarte Dood ongenadig toeslaat.

In Barbarije, het tweede deel van het vierluik dat tezamen de serie Zonen van Jafeth vormt, is uitstekend los van het voorgaande te lezen. De setting is volledig anders (deze keer vormt Noord-Afrika het decor), er zijn geen terugkerende personages en de insteek van de plot wijkt in alles af van die in Kroesvee. Het enige dat qua stijl overeenkomt is de opzet van de roman: een aantal delen, overwegend korte hoofdstukken die alle worden voorafgegaan door een kort fragment uit de Koran, uit brieven of uit andersoortige beschrijvingen. Daarnaast is er zo nu en dan een hoofdstuk dat terugspringt naar enkele jaren eerder en waarin de lezer iets meer te weten komt over een paar personages.

Wanneer het slavernijverleden ter sprake komt, wordt over het algemeen aan de slaven met een donkere huidskleur gedacht, maar in deze roman besteedt Meilink juist aandacht aan blanke – en Europese – slaven; een stukje geschiedenis dat bij de massa vrij onbekend en onderschat is en waarvan velen dus niet weten dat dit ooit voorgekomen is. Het verhaal, dat op zich fictief is, maar waarin wel degelijk waargebeurde feiten naar voren worden gebracht, kan daarom gerust als een eyeopener worden beschouwd. In diverse verhaallijnen volgt de lezer zowel het leven van een aantal slaven, dat van hun onderdrukkers en ook dat van de afgezant van de Staten-Generaal Thomas Hees. Dat de nadruk daarbij niet specifiek op de onderworpene ligt, maar tevens op de onderdrukker is van toegevoegde waarde, want daardoor krijg je een vrij volledig beeld van wat zich destijds zoal heeft afgespeeld.

Door de beeldende en inlevende schrijfstijl van de auteur heeft de lezer regelmatig het gevoel zelf deel van het verhaal uit te maken. Een langdurige scène in de eindfase van de roman is daar het duidelijkste voorbeeld van, dan leef je echt met enkele personages mee en hoop je met heel je hart dat ze in hun missie zullen slagen. Situaties als deze zorgen er ook voor dat de roman wat spanning heeft. Omdat in de plot woorden voorkomen die stammen uit het eind van de zeventiende eeuw, de scheepvaart of Arabisch zijn, heeft Meilink achter in het boek een verklarende woordenlijst opgenomen of legt hij op diverse bladzijden uit wat de betekenis ervan is. Dit is zonder meer een waardevolle en vaak nodige aanvulling.

Al met al is In Barbarije, waarvan de afloop ietwat onbevredigend is, een roman die een realistisch beeld geeft van de ellende die Nederlandse, maar ook Europese, slaven in het noorden van Afrika hebben moeten ondergaan. Hieruit blijkt dat de Hollanders (zoals ze destijds genoemd werden) zich niet alleen aan slavernij bezondigden, maar dat velen van hen zelf ook het lot van slaaf moesten ondergaan.

(Met dank aan de auteur en LM Publishers voor het beschikbaar stellen van een recensie-exemplaar.)

Waardering: 4/5

Boekinformatie
Auteur: John Meilink
Titel: In Barbarije
ISBN: 9789460229978
Pagina’s: 440
Eerste uitgave: 2022