Beschrijving
Op 23 oktober 1995 zet KPN Wall Street op zijn kop wanneer jongleurs, dansers en als tulpen verklede steltlopers door de beroemde straat marcheren. Als wereldspeler móet de voormalige PTT een Amerikaanse beursnotering hebben, vindt trotse topman Wim Dik.

Zes jaar later gaat KPN gebukt onder miljardenschulden. De nieuwe telecombaas Ad Scheepbouwer kondigt harde maatregelen af. Duizenden banen gaan verloren en alle uitgaven boven honderd euro moeten worden goedgekeurd.

Opvolger Eelco Blok moet de strijd aangaan met de Mexicaanse multimiljardair Carlos Slim. Inzet is de zelfstandigheid van KPN. Dat gaat gepaard met het opgeven van de internationale ambities: het bedrijf trekt zich terug op Nederlandse bodem.

Waarom mislukte de internationale groeistrategie van de ambitieuze Dik? Hoe kan het dat de strenge saneerder Scheepbouwer een ernstig verzwakt bedrijf achterliet? Wat was de rol van de Nederlandse staat en welke invloed had de geheimzinnige Amerikaanse vermogensbeheerder Capital Group?

In De koude kermis van KPN schetsen Patrick Bernhart en Jan Maarten Slagter een onthutsend beeld van KPN’s wilde rit in de snelle wereld van telecom, televisie en internet, in de periode van draaischijf tot 4G.

Recensie
Jan Maarten Slagter en Patrick Bernhart begonnen in 1993 als advocaat bij Loeff Claeys Verbeke dat KPN als een van hun belangrijkste klanten had. Hoewel ze zich zelf niet met KPN bezighielden volgden ze zowel hun collega Steven Schuit als KPN. Na hun vertrek bij het advocatenkantoor bleven ze geïnteresseerd in het telecombedrijf. Omdat ze met een groot aantal vragen zaten, hebben ze een reconstructie geschreven van de geschiedenis van KPN. Dit heeft geresulteerd in het boek De koude kermis van KPN.

Het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie (PTT) is, toen nog onder een andere naam, ergens in de negentiende eeuw ontstaan en viel onder toezicht van de overheid. Op 1 januari 1989 werd PTT verzelfstandigd en veranderde de naam in Koninklijke PTT Nederland NV (KPN). De nieuwe topman van het bedrijf werd Wim Dik en had grootse plannen met zijn paradepaardje. Hij wilde van KPN een bedrijf maken waar niemand, waar ook ter wereld, meer omheen kon. De beursgang, die in 1994 plaatsvond, maakte daar onder andere deel van uit.

Wim Dik had last van een enorme expansiedrift waarbij je je niet aan de indruk kunt onttrekken dat dit te snel en zonder dat het goed doordacht is, wordt uitgevoerd. Het lijkt er heel erg op dat klein duimpje reus wil worden. Een missie die eigenlijk bij voorbaat al gedoemd is te mislukken. Want de weg naar deze mislukking is er een die bijzonder geldverslindend is. Kosten noch moeite werden gespaard om tot een van de grootste telecombedrijven ter wereld te behoren. Buitenlandse bedrijven werden ingelijfd en KPN wilde richtte het vizier ook op disciplines waar het niet kundig in was. Dit leidde er in 2011 toe dat het ooit zo goed draaiende bedrijf op het randje van het faillissement kwam te staan. Dat het zo ver kon komen, is niet alleen aan Dik te wijten, maar ook aan hen die hem opvolgden.

De reddende engel was Ad Scheepbouwer, die voor een exorbitant salaris, de bonussen en aandelen niet eens meegerekend, KPN van de ondergang moest redden. Dat is hem gelukt hoewel het wel een enorm aantal arbeidsplaatsen kostte en het gemoedelijke karakter dat het bedrijf kende eveneens verdween. Toch heeft ook Scheepbouwer kritiek over zich heen gekregen. Niet alleen om zijn verdiensten, maar ook omdat hij niet de man bleek te zijn die KPN verder kon brengen. Daarnaast was de onderlinge verstandhouding tussen de bestuurders niet optimaal om een bedrijf goed te kunnen leiden. Dit hield in dat KPN er opnieuw niet sterk voorstond.

Dit alles, maar nog veel meer, wordt beschreven in De koude kermis van KPN. Een boek dat een vlotte schrijfstijl heeft waardoor het geen moment verveelt. Het geeft een helder en duidelijk inzicht over wat er achter de KPN-schermen is gebeurd. Het boek kan tevens gezien worden als waarschuwing aan bestuurders van andere bedrijven over hoe het in feite niet moet. De kermis die Slagter en Bernhart beschreven hebben, is een interessante en boeiende uiteenzetting van alle jaren die sinds de verzelfstandiging van KPN gestalte kreeg. En soms liegt die er niet om.

Waardering: 4/5

Boekinformatie
Auteur: Jan Maarten Slagter en Patrick Bernhart
Titel: De koude kermis van KPN
ISBN: 9789035142251
Pagina’s: 383
Eerste uitgave: 2016