Beschrijving
Hij is een onstuimige violist uit Boston, zij is een Nederlandse onderzoeker aan het Centrum voor Joodse Geschiedenis in Manhattan. Samen beginnen ze aan een nieuw avontuur. Ilse vaart met haar partner in een oude woonboot met de naam Duet op de Hudson, met als eindbestemming de haven van New York. En ze is zwanger van hun kind. Ze zou op een roze wolk moeten zitten, maar overgeleverd aan de wetten van het water en de realiteit van de gammele woonboot met haar bevroren leidingen, blijkt de werkelijkheid grimmiger. Ilses partner raakt steeds meer geobsedeerd door extreemrechtse samenzweringstheorieën die rondgaan op het internet en in de media. Met het groeien van haar buik groeit bij hem ook zijn angst voor een duistere wereldheerschappij, en ontstaat er in die kleine boot een onoverbrugbare kloof.

Recensie
Voordat Ilse Josepha Lazaroms zich in Amsterdam vestigde, heeft ze een min of meer zwervend bestaan geleid. Eerst als student en later als onderzoeker en wetenschapper woonde ze in diverse landen, waaronder de Verenigde Staten. Vanwege haar professie, ze is wetenschapper, heeft ze veel academische teksten geschreven, waarvan verschillende zijn gepubliceerd. In de winter van 2017 begon ze aan haar debuutroman Duet, dat uiteindelijk in augustus 2021 is verschenen en is gebaseerd op haar eigen ervaringen toen ze op een woonboot in New York woonde.

In de wachtruimte van een pontje in Boston ontmoet Ilse een man van ongeveer haar leeftijd. Ze krijgen een relatie en Ilse raakt zwanger. Omdat ze een jaarcontract bij het Center for Jewish History in New York heeft, varen daar met hun woonboot Duet naartoe. Haar partner A is violist en zegt overal werk te kunnen vinden. Hun leven op de boot gaat niet van een leien dakje, want hun drijvende verblijf vertoont allerlei mankementen en A krijgt na verloop van tijd extreme denkbeelden. Dit gaat ten koste van hun onderlinge verstandhouding.

Het verhaal wordt volledig verteld vanuit het perspectief van een aanvankelijk onbekend personage, maar na een paar hoofdstukken wordt de naam Ilse genoemd en weet je, ondanks dat je al een vermoeden hebt, meteen dat de roman gebaseerd is op de ervaringen van de auteur zelf. Naarmate de plot vordert, begin je je overigens wel af te vragen of dit boek wel een roman is en niet stiekem een levensverhaal. Dat is het in feite ook, want alles wat gebeurt, is werkelijk gebeurd. Het enige dat anders is, is dat de schrijfwijze volledig afwijkt van die in een autobiografie. Op basis daarvan kan op zich wel gezegd worden dat Duet een roman is.

Toch is de schrijfstijl van Lazaroms wat lastig te definiëren. Een groot gedeelte namelijk beeldend en dan kan de lezer precies voor zich zien wat er gebeurt. Er zijn echter ook hoofdstukken die meer afstandelijk zijn. Dat uit zich onder andere in enkele korte fragmenten waarin de auteur een (etymologische) uitleg geeft over een woord. Het nut hiervan is niet duidelijk en daarom had de verklaring van zo’n woord met het grootste gemak achterwege kunnen blijven. Het meest aansprekend zijn de hoofdstukken die verhalen over Ilses relatie met A en de mooie en minder mooie dingen die ze met hem meemaakt. Er zijn tevens hoofdstukken of fragmenten die over haar twijfels gaan en over het algemeen zijn deze wat oninteressanter, ondanks dat ze natuurlijk wel in haar verhaal passen.

Wat in de roman, misschien is autofictie een betere benaming, mooi is, zijn de vele metaforen die de auteur hanteert. Een van de voorbeelden hiervan is ‘Haar gekrulde wervelkolom is een prachtige muzieksleutel. Samengevlochten beentjes op een stille klank.’. Dit is hoe Ilse haar zeepaardje, zoals haar nog ongeboren dochter consequent noemt, op de echo ziet. Wat bij dergelijke beeldspraken opvalt, is dat ze alle betrekking hebben op het water (of het leven erin) en de muziek. Niet vreemd, als je bedenkt dat ze op een woonboot leven en A viool speelt. En wat laatstgenoemde betreft, over hem wordt in feite relatief weinig bekendgemaakt. Terwijl juist zijn extremer wordende denkbeelden en zijn groeiende neiging tot complotdenkerij zich er prima voor lenen om meer uitgelicht te worden. Het ligt immers aan de basis van de vertroebelde relatie.

Over het geheel genomen is Duet een roman met twee gezichten. Aan de ene kant is het boeiend, maar aan de andere kant een beetje saai. Lazaroms toont echter wel aan dat ze het in zich heeft om een roman te schrijven die de lezer bezighoudt. Na dit niet onaardige debuut kan ze alleen nog maar groeien.

Waardering: 3/5

Boekinformatie
Auteur: Ilse Josepha Lazaroms
Titel: Duet
ISBN: 9789059369665
Pagina’s: 160
Eerste uitgave: 2021