Beschrijving
Warschau, 1939. Jakub Shapiro, vroeger koning van de onderwereld, strijdt een uitzichtloze strijd. Zijn gangsterrijk valt uiteen en het luxe leven is voorbij, zijn vrouw en zonen verlaten hem. Zijn oude geliefde Ryfka neemt hem onder haar hoede. Ze heeft maar één doel: overleven. Tienerzoon Dawid begint voedsel het Joodse getto binnen te smokkelen om zijn moeder en broer in leven te houden. Als de stad in puin ligt, vecht Ryfka met alles wat ze heeft voor het leven van Shapiro, terwijl Dawid nog maar één ding wil: wraak.

Recensie
Szczepan Twardoch leek iemand te zijn van het kaliber twaalf ambachten, dertien ongelukken. Hij heeft namelijk een aantal baantjes gehad, allerlei bedrijfjes opgericht die alle failliet zijn gegaan en is overal waar hij aan de slag ging ontslagen. Schrijven, dat altijd een hobby van hem is geweest, was volgens hem het enige dat overbleef. Hierin bleek hij wel succesvol te zijn, want hij heeft voor enkele korte verhalen prijzen gewonnen en na het verschijnen van De koning (2019) werd hij in zijn thuisland Polen een bestsellerauteur en medio 2021 werd de opvolger Het zwarte koninkrijk uitgebracht.

Voordat de oorlog in 1939 uitbrak, was Jakub Shapiro een bekend bokser en tevens de koning van de onderwereld van Warschau. De Duitse inval veranderde zijn leven dramatisch, want zijn zorgvuldig opgebouwde imperium viel uiteen en zijn vrouw en kinderen verlieten hem. De enige die zich nog om hem bekommerde was Ryfka Kij, een voormalig bordeelhoudster. Ze heeft maar één doel: samen met hem de oorlog overleven. Shapiro’s zoon Dawid denkt echter met gemengde gevoelens aan zijn vader, die hij al jaren niet heeft gezien. Daarbij zint hij maar op één ding en dat is wraak.

Het zwarte koninkrijk, dat afzonderlijk van het voorgaande boek De koning gelezen kan worden, wordt verteld vanuit de elkaar afwisselende perspectieven van voormalig bordeelhoudster Ryfka en Dawid, de zoon van Jakub Shapiro en het bevat daardoor twee verhaallijnen die in feite niets met elkaar te maken hebben. Toch, maar dat is pas aan het eind van de roman, vloeien beide subplots op een subtiele wijze samen en vormen ze – overigens heel kort – één geheel. De enige overeenkomst die tussen beide verhalen bestaat, is het leven van met name Ryfka, Jakub en Dawid vlak voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Wanneer Ryfka en Dawid aan het woord zijn, is dat geen realtimeverslag van wat ze op dat moment aan het doen zijn, maar een terugblik naar wat ze gedaan hebben en hoe ze geleefd hebben. Dat doen ze vanuit het ‘hiermaals’ en later ‘het grauw’. Twee termen die niet nader verduidelijkt worden, maar waarvan je wel kunt nagaan wat daar de betekenis van is. Het relaas van Ryfka leest aanvankelijk nogal moeizaam. Dat komt onder andere doordat ze regelmatig woorden in tegenwoordige en verleden tijd direct achter elkaar gebruikt, maar ook omdat het even wennen is aan de schrijfstijl die Twardoch voor haar verhaal gebruikt. Wat dat laatste betreft, verloopt hetgeen Dawid vertelt wat vloeiender.

Ondanks dit deels stroeve begin zijn alle scènes die de revue passeren bijzonder beeldend. De lezer ziet de ellende die de oorlog teweeg heeft gebracht voor zich: de puinhopen van de stad Warschau, de honger die veel mensen hebben gehad, de deporaties van de joden, et cetera, et cetera. Het aantal personages dat in het verhaal voorkomt, is vrij beperkt en omdat het vooral Ryfka en Dawid zijn waar de meeste aandacht naar uit gaat, kom je over hen aardig wat te weten. Je merkt eveneens dat ze zich tijdens de plot meer en meer ontwikkelen tot de persoon die ze in het hiermaals zijn. Ook het karakter Jakub wordt niet vergeten, de auteur richt zich wat hem betreft vooral op zijn lichamelijke verval. Hij is niet meer de man die hij ooit is geweest.

Het laatste hoofdstuk heeft een andere strekking dan de voorgaande, want – behalve dat het wordt verteld door Jakubs vrouw Emilia – het heeft een afwijkende toonzetting. Het is emotioneler en toont de liefde van een moeder voor haar kind. Het zwarte koninkrijk, dat een niet al te hoog tempo heeft, krijgt hiermee een trieste, maar ook wel mooie afsluiting. Twardoch laat met dit en zijn roman zien dat hij zowel intrigerend, inlevend als realistisch kan schijven.

Waardering: 4/5

Boekinformatie
Auteur: Szczepan Twardoch
Titel: Het zwarte koninkrijk
ISBN: 9789046827963
Pagina’s: 288
Eerste uitgave: 2021