Beschrijving
De dromerige en idealistische tiener Roya brengt haar uren na school graag door in de boekhandel van meneer Fakhri. De kasten met literatuur en poëzie oefenen de grootste aantrekkingskracht op haar uit. Wanneer Roya op een dag een andere jonge klant ziet, Bahman, is het liefde op het eerste gezicht. Om hen heen is Teheran aan het veranderen: er wordt gefluisterd over een revolutie. Roya heeft met Bahman afgesproken op een plein, om vandaar naar een huwelijksloket te gaan, maar op de bewuste dag wordt er een coup gepleegd, die Iran voor altijd zal veranderen. Bahman komt niet opdagen in de chaos. Wekenlang probeert Roya contact met hem te zoeken, maar het mag niet baten. Tot bijna veertig jaar later, wanneer Roya door een speling van het lot eindelijk de kans krijgt om Bahman de vragen te stellen die haar al die tijd achtervolgd hebben.

Recensie
Al op haar vierde had Marjan Kamali de ambitie om te gaan schrijven. Ze kon op die leeftijd nog niet schrijven, maar een verhaal dat ze haar moeder dicteerde, werd op een Perzische typemachine uitgetypt en het genaaide boekje dat daaruit voortkwam heeft ze nog steeds. Na haar studie Engelse literatuur aan de Universiteit van Berkeley werd ze wetenschappelijk redacteur en begon ze met het schrijven van korte verhalen. In 2013 debuteerde ze met de roman Together tea (Sneeuwvlokken in Teheran, 2022) en in 2020 verscheen De boekhandel van Teheran, dat bewerkt wordt tot een televisieserie op HBO.

Roya is zeventien jaar oud en na afloop van school, brengt ze haar tijd graag door in de boekhandel van meneer Fakhri. Op een dinsdag wervelt de even jonge Bahman de winkel binnen en worden ze op slag verliefd op elkaar. Maanden later, ze zijn inmiddels verloofd, spreken ze af om elkaar op een plein te ontmoeten om daarna in het geheim te gaan trouwen. Juist op die dag vindt er een grote demonstratie plaats en lijkt een coup Iran voor altijd te gaan veranderen. Bahman komt echter niet opdagen, waarna Roya tevergeefs contact met hem blijft zoeken. Zestig jaar later treffen ze elkaar toch en kan ze hem vragen waarom hij destijds weggebleven is.

Het verhaal, dat voornamelijk vanuit het perspectief van Roya wordt verteld, begint in 2013 als Roya, inmiddels zevenenzeventig jaar oud, aan haar man Walter vertelt dat ze een afspraak met Bahman heeft gemaakt. Dan maakt de plot een flinke sprong terug in de tijd en komt terecht in 1953, het jaar dat de twee zeventienjarigen elkaar in de schrijfwarenwinkel van meneer Fakhri ontmoeten. De sfeer van dat jaar, maar eigenlijk ook van dat tijdperk, wordt goed weergegeven. De lezer voelt de spanning die toentertijd in Teheran, en in feite in heel Iran, bij de mensen aanwezig is geweest, de onzekerheid over de politieke situatie, maar tevens de tegenstellingen tussen de rijkere en armere klasse. Daarnaast kun je de kleine dingen, zoals het bereiden van gerechten uit de plaatselijke keuken, voor je zien en, wat dit voorbeeld betreft, bij wijze van spreken zelf proeven.

De boekhandel van Teheran gaat echter vooral om de allesomvattende liefde die twee jonge mensen voor elkaar hebben en die elkaar, ondanks dat ze elkaar bij het plein niet getroffen hebben en daarna hun eigen weg zijn gegaan, een leven lang niet hebben kunnen vergeten. Dat dit grotendeels vanuit Roya’s oogpunt wordt beschreven, wil niet zeggen dat de lezer alleen haar ervaringen en visie te lezen krijgt. Door de terugblikken, maar eveneens door de brieven die ze krijgt, komt je te weten hoe Bahman er tegen aankijkt en vooral wat er de werkelijke reden van is dat ze elkaar misgelopen zijn. Dat laatste speelt vooral aan het eind van het verhaal, wanneer de twee elkaar na lange tijd – ze bevinden zich allebei inmiddels in de Verenigde Staten – weer treffen.

In vier delen, ieder deel heeft een eigen toonzetting, die met name komt omdat ze zich in verschillende perioden en op diverse een aantal afspeelt, geeft Kamali een goed en realistisch beeld van zowel de tijdgeest als de personages. Dat bereikt ze onder andere doordat ze waargebeurde feiten in het verhaal heeft verwerkt. Omdat ze eveneens vrij uitgebreid over ieder personage vertelt, komt de lezer veel over hen te weten, ook over hen die een relatief kleine rol in de roman hebben. Hierdoor kun je je goed in hen verplaatsen, hoewel je de een wel meer tot de verbeelding spreekt dan de ander.

De schijfstijl van de auteur is, zoals hiervoor al enigszins blijkt, inlevend en beeldend. De lezer voelt met veel personages mee, deelt in hun verdriet, hun onzekerheid, hun blijdschap en hun sprakeloosheid. Al met al is De boekhandel van Teheran een indringend verhaal dat behalve mooi ook triest eindigt.

Waardering: 4/5

Boekinformatie
Auteur: Marjan Kamali
Titel: De boekhandel van Teheran
ISBN: 9789026350580
Pagina’s: 368
Eerste uitgave: 2020